MIESIĄC ŚWIADOMOŚCI AUTYZMU

2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Został on ustanowiony w 2008 r. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat autyzmu i budowanie wrażliwości społecznej w tym zakresie.

Autyzm NIE jest chorobą, a zaburzeniem rozwoju związanym z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego. Od 1 stycznia obowiązuje nowa Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11, według której autyzm dziecięcy, atypowy i zespół Aspergera będą oficjalnie diagnozowane jako „Zaburzenia ze spektrum autyzmu”. Diagnoza zaburzenia i kody będą powiązane z rozwojem intelektualnym i komunikacją. Autyzmu nie można wyleczyć, jednak przy odpowiednich metodach terapeutycznych i pracy indywidualnej można zmniejszyć jego nasilenie. Należy pamiętać, że autyzm, pomimo kilkudziesięciu lat prób zanalizowania go przez specjalistów, nadal pozostaje zaburzeniem nie do końca rozpoznanym i zdefiniowanym. Wynika to m.in. z faktu, że w spektrum autyzmu znajdują się bardzo różne typy osób - jedne ponadprzeciętnie uzdolnione, inne mniej samodzielne, a jeszcze inne radzące sobie zupełnie przeciętnie. W wielu przypadkach (zwłaszcza w starszym pokoleniu) autyzm nigdy nie został zdiagnozowany, a tym samym osoby te nigdy nie doświadczyły specjalistycznego wsparcia w tym zakresie, wychowywano je w taki sam sposób jak osoby neurotypowe. Obecnie świadomość i wiedza na temat autyzmu stale się powiększa, dzięki czemu więcej osób (zwłaszcza rodziców małych dzieci) jest w stanie zauważyć sygnały, że osoba może znajdować się spektrum. Wśród cech zauważanych przez rodziców, a mogących świadczyć o autyzmie dziecka są:

- trudności w nawiązywaniu przyjaźni z rówieśnikami

- trudność w rozumieniu uczuć i myśli innych osób

- mniejsze dążenie do interakcji z ludźmi

- unikanie kontaktu wzrokowego

- opóźnienie rozwoju mowy

- nietypowy ton głosu np. monotonny pozbawiony melodyki (tzw. płaska prozodia)

- branie słów dosłownie, nie rozumienie sarkazmu, żartów lub droczenia się

- nie używanie gestów np. gestu wskazywania lub machania na do widzenia u dzieci

- powtarzanie słów lub dźwięków (echolalia)

- preferowanie niezmienności otoczenia i rutyny

- intensywne zainteresowanie wąską dziedziną wiedzy np. pociągi, dinozaury, liczby

- powtarzalne zachowania np. kręcenie się, trzepotanie rękami, układanie zabawek w rzędach.

W dużym skrócie można założyć, że zachowania te można zawęzić do pojęcia tzw. triady autyzmu, obejmującej:

- nieprawidłowości w rozwoju społecznym, zwłaszcza w zdolności uczestniczenia w naprzemiennych interakcjach społecznych;

- deficyty i dysfunkcje w komunikacji – zarówno werbalnej, jak i niewerbalnej;

- obecność sztywnych wzorców zachowania, aktywności i zainteresowań.

Wczesne rozpoznanie cech mogących świadczyć o autyzmie u dziecka pozwala na szybkie wdrożenie terapii lub działań, mogących ułatwić dziecku codzienne funkcjonowanie, naukę, nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami i sprawne porozumiewanie się. Przykładowo - jeśli osoba w spektrum autyzmu preferuje konkretną metodę komunikacji, osoby w najbliższym otoczeniu wiedząc o tym mogą porozumiewać się z nią właśnie w taki sposób. Jeszcze do niedawna uważano, że autyzm dotyczy głównie chłopców – był diagnozowany u nich niemal czterokrotnie częściej niż u dziewcząt. Stąd też symbolicznym kolorem autyzmu stał się niebieski. Najnowsze badania pokazują jednak, że autyzm w takim samym stopniu dotyka obu płci.

Zmartwieniem wielu rodziców dzieci w spektrum autyzmu (zwłaszcza tych mniej samodzielnych) jest ich przyszłość i dorosłe życie. W związku z tym powstają różne krajowe i międzynarodowe stowarzyszenia i fundacje zrzeszające osoby, którym tematyka autyzmu jest bliska. Oferują one wsparcie różnego typu, np. psychologiczne i metodologiczne, a przede wszystkim pomagają osobom w spektrum autyzmu zauważyć, że nie są one same. Działania takie jak Światowy Miesiąc Świadomości Autyzmu i Dzień Świadomości Autyzmu służą przybliżeniu społeczeństwa tematu tego zaburzenia, dzięki czemu wśród obywateli zwiększa się świadomość tego, czym jest autyzm.

Do obejrzenia:

https://www.youtube.com/watch?v=UHKKXG0ivRE

Amazing things Happen, https://www.youtube.com/watch?time_continue=73&v=QLv-dvLCgAg&feature=emb_logo

Źródła:

Autyzm wyzwaniem naszych czasów, red. T. Gałkowski i J. Kossewska, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków 2000

Światowy Dzień Świadomości Autyzmu, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/swiatowy-dzien-swiadomosci-autyzmu

1. Drabata, E. Śniegowska, Czym jest triada autystyczna? https://www.nowaera.pl/terapiairozwoj/triada-autystyczna

Objawy autyzmu - u dzieci, młodzieży i dorosłych. Czy to jest autyzm? https://polskiautyzm.pl/objawy-autyzmu-dzieci-mlodziez-dorosli/

Metody terapii autyzmu, https://polskiautyzm.pl/autyzm-leczenie/

Od 2022 r. obowiązuje nowa Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych, https://razemztoba.pl/od-2022-obowiazuje-nowa-miedzynarodowa-klasyfikacja-chorob-i-problemow-zdrowotnych/